อำเภอท่าแซะ

ประวัติความเป็นมาของอำเภอท่าแซะ

   เมืองท่าแซะ ตั้งขึ้นเมื่อใดไม่ปรากฏหลักฐานแน่นอน ต่อมาในปี พ.ศ.2439 (ร.ศ.115) พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 โปรดให้จัดการท้องที่เป็นมณฑลเทศาภิบาลขึ้น ให้ลดฐานะเมืองท่าแซะ เมืองปะทิว เมืองกำเนิดนพคุณเป็นอำเภอขึ้นต่อมณฑลชุมพรและทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้พระเทพไชยบุรินทร์ (คล้าย ฐิตะฐาน) ดำรงตำแหน่งกรมการอำเภอ (นายอำเภอ) คนแรกขณะนั้นที่ว่าการอำเภอท่าแซะตั้งอยู่ระหว่างวัดแหลมยางกับวัดยางฆ้อ พ.ศ.2462 กระทรวงมหาดไทยออกประกาศแจ้งความลงวันที่ 19 สิงหาคม พ.ศ.2462 ให้ยุบอำเภอ ท่าแซะเป็นกิ่งอำเภอท่าแซะ โอนการปกครองขึ้นอยู่กับอำเภอปะทิวโดยอ้างว่าท้องที่อำเภอท่าแซะ โดยมากยังเป็นป่าเขา การงานมีน้อย หมู่บ้าน และตำบลก็ตั้งค่อนไปทางอำเภอปะทิวทางไปมาก็สะดวก อำเภอปะทิวมีคนมาก การทำมาหากินก็กำลังเจริญ พ.ศ.2464 ได้ย้ายที่ว่าการอำเภอท่าแซะจากบ้านแหลมยางมาตั้งที่บ้านโตนดการ้อง (จุดที่ตั้งสถานีตำรวจภูธรในปัจจุบัน) ต่อมาทางราชการเห็นว่าท่าแซะมีพื้นที่กว้างขวาง มีอาณาเขตติดต่อกับประเทศพม่า (สหภาพเมียนม่าร์ในปัจจุบัน) และมีประชากรหนาแน่น ทางราชการได้ออกประกาศ ณ วันที่ 8 ตุลาคม พ.ศ.2483 ยกฐานะ กิ่งอำเภอท่าแซะ เป็นอำเภอท่าแซะอีกครั้งหนึ่งจนถึงปัจจุบัน

   ท่าแซะเป็นเมืองหน้าด่านของเมืองชุมพร ในสมัยโบราณในการทำสงครามระหว่างไทยกับพม่าทุก ๆ ปี จะต้องมีการเตรียมตัวป้องกันการรุกรานของพม่าข้าศึก เพราะข้าศึกจะมาตีเมืองชุมพรได้จะต้องเดินทัพผ่านอำเภอท่าแซะ ท่าแซะจึงเป็นสมรภูมิรับข้าศึก ฉะนั้น จึงเป็นเหตุให้สถานที่ ต่าง ๆ มีชื่อเป็นไปตามเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นหลายแห่ง อาทิ ตำบลทัพรอ มาจากการที่กองทัพพม่าเดินทัพผ่านมาทางพื้นที่แห่งนี้ก็รอทัพไว้ จึงเรียกนามตำบลนี้ว่า “ทัพรอ” ต่อมาได้เรียกเพี้ยนเป็นตำบล “รับร่อ” ในปัจจุบัน

คำขวัญอำเภอหลังสวน

   พ่อตาหินช้างเรืองเดช 

เข้าเขตประตูภาคใต้ 

ไหว้เสด็จในกรม

ชมถ้ำเก่าแก่ 

แหล่งเผยแพร่วัฒนธรรม

น้ำตกงามธรรมชาติ 

แดนยุทธศาสตร์ 491

ที่ตั้งและอาณาเขต 

   อำเภอท่าแซะตั้งอยู่ทางตอนเหนือของจังหวัดชุมพร มีพื้นที่รวมทั้งสิ้นประมาณ 1,531.215 ตารางกิโลเมตร หรือเนื้อที่ประมาณ 957,011.25 ไร่ มีอาณาเขตดังนี้

ทิศเหนือ ติดต่อกับ อำเภอบางสะพานน้อย จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ 

ทิศใต้ ติดต่อกับ อำเภอเมืองชุมพร จังหวัดชุมพร

ทิศตะวันออก ติดต่อกับ อำเภอปะทิว จังหวัดชุมพร

ทิศตะวันตก ติดต่อกับ อำเภอกระบุรี จังหวัดระนองและประเทศเมียนม่าร์

สภาพทางภูมิศาสตร์

   ภูมิประเทศโดยทั่วไปส่วนใหญ่เป็นภูเขา ในตอนเหนือเป็นที่ราบระหว่างหุบเขา และค่อยลาดต่ำเป็นที่ราบลุ่ม ตอนใต้เป็นที่ราบลุ่มเหมาะแก่การเพาะปลูก ทิศตะวันตกเป็นทิวเขาสลับซับซ้อนและเป็นแนวพรมแดนระหว่างประเทศ มีแม่น้ำลำคลองไหลผ่านหลายสายที่สำคัญ ได้แก่ คลองท่าแซะ ซึ่งมีต้นน้ำเกิดจากเขากระทะครอบอำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ โดยไหลผ่านพื้นที่อำเภอท่าแซะในตำบลสองพี่น้อง‚ สลุย‚ หงษ์เจริญ‚ ทรัพย์อนันต์‚ คุริง‚ ท่าแซะและนากระตาม และคลองรับร่อ มีต้นน้ำเกิดจากเทือกเขาตะนาวศรีทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือผ่านลงมาสู่ที่ราบลุ่มทางตอนใต้พื้นที่อำเภอท่าแซะ ในตำบลรับร่อและท่าข้ามไหลมาบรรจบรวมกับคลองท่าแซะที่ตำบลนากระตาม รวมเป็นแม่น้ำท่าตะเภาไหลลงสู่อ่าวไทยในเขตอำเภอเมือง จังหวัดชุมพร ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญที่ก่อให้เกิดน้ำท่วมอำเภอท่าแซะและอำเภอเมืองชุมพรอยู่เสมอ พื้นที่และการใช้ประโยชน์ทางทิศตะวันตกตามแนวชายแดนเป็นภูเขาสูงที่ราษฎรใช้เป็นพื้นที่ปลูกกาแฟ ส่วนที่ราบมักใช้ทำสวน เช่น สวนปาล์ม สวนยางพารา สำหรับพื้นที่ราบลุ่มทางตอนใต้เป็นที่นา

การปกครอง

   อำเภอท่าแซะแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 10 ตำบล 116 หมู่บ้าน ได้แก่

ตำบลท่าแซะ 18 หมู่บ้าน 

ตำบลท่าข้าม 15 หมู่บ้าน 

ตำบลคุริง 7 หมู่บ้าน

ตำบลหงษ์เจริญ 14 หมู่บ้าน

ตำบลสลุย 9 หมู่บ้าน

ตำบลหินแก้ว 6 หมู่บ้าน 

ตำบลนากระตาม 11 หมู่บ้าน

ตำบลทรัพย์อนันต์ 7 หมู่บ้าน

ตำบลรับร่อ 23 หมู่บ้าน

ตำบลสองพี่น้อง 7 หมู่บ้าน