อำเภอทุ่งตะโก

ประวัติความเป็นมา

   ได้ปรากฏหลักฐานการสร้างเมืองนครศรีธรรมราช ว่ามีการสร้างเมืองสิบสองนักษัตรเป็นเมืองบริวารซึ่งหนึ่งในจำนวนนี้คือเมืองชุมพร ซึ่งมีศักดิ์เป็นเมืองตรีและมีเมืองขึ้นเล็กๆอีก 7 เมืองด้วยกัน คือ เมืองปะทิว เมืองท่าแซะ เมืองเมลิวัน เมืองกระ (ปัจจุบัน คือ อำเภอกระบุรี) เมืองระนอง เมือง หลังสวนและเมืองตะโก ต่อมาในภายหลังได้รวมเอาเมืองกำเนิดนพคุณ (คือ อำเภอบางสะพานน้อย) เข้ามาด้วย

   เมืองตะโกจึงได้มีชื่อในประวัติศาสตร์ตั้งแต่บัดนั้น และได้ถูกจัดให้ เป็นหัวเมืองจัตวาชั้นเอก และที่มีความสำคัญเนื่องจากเป็นทางผ่านของกองทัพ ที่ยกมาจากเมืองหลวง ทั้งในสมัยกรุงศรีอยุธยา สมัยกรุงธนบุรี และสมัยกรุง รัตนโกสินทร์ ดังปรากฏความตอนหนึ่งในสมัยกรุงธนบุรีว่าเมื่อปีกุน เอกศก ล.ส.1137 (พ.ศ.2312) พระเจ้ากรุงธนบุรีได้โปรดเกล้าให้พระยาจักรียกทัพไปตีเมืองนครศรีธรรมราช มาถึงเมืองชุมพร นายมั่น ชาวเมืองชุมพรให้หาสมัครพรรคพวกจากเมืองชุมพรและเมืองตะโกเข้าเป็นกองอาสาศึก และฝึกทหารที่เมืองตะโกบริเวณใกล้วัดธรรมถาวรในปัจจุบัน ซึ่งในสมัยนั้นชาวบ้านเรียกว่า"ดอนหัดม้า"มีตาขุนเพชรเป็นหัวหน้า และต่อมาในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ ปีมะเส็ง สัปตศก จ.ศ.1147 (พ.ศ.2328) พม่าได้ยกทัพมาตีเมืองไทยทาง เมืองระนอง เมืองกระ เมืองชุมพร เมืองตะโกและเมืองไชยา พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก จึงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯให้พระอนุชาธิราช กรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหานาท ยกทัพเรือขึ้นบกที่เมืองชุมพร เพื่อช่วยเหลือหัวเมืองปักใต้ โดยเดินทัพผ่านเมืองตะโก เมืองหลังสวน ไปสู้กันที่เมืองไชยา

   เมืองตะโกถูกพม่าตีแตกและเผาทำลายจนสิ้นซากพร้อมๆกับเมืองชุมพร จึงเป็นเมืองที่ไร้ชื่อตลอดมา จากหลักฐานที่ปรากฏ คนสุดท้ายที่รักษาเมืองตะโกคือ“หมื่นรามราชรักษา” จนถึง พ.ศ.2440 เมืองตะโกได้ถูกลดฐานะลงมาเป็นตำบลขึ้นกับเมืองสวีตลอดมา ต่อมา พ.ศ.2518 นายประมวล กุลมาตย์ ส.ส.เมืองชุมพร ได้เสนอ เรื่องต่อกระทรวงมหาดไทย เพื่อขอยก ต.ตะโก ต.ปากตะโก และ ต.ทุ่งตะไคร ยกฐานะขึ้นเป็นกิ่งอำเภอทุ่งตะโก จึงได้ประกาศในราชกิจจนุเบกษาฉบับพิเศษ เล่มที่ 93 ตอนที่ 106 เรื่องแบ่งท้องที่อำเภอสวี จังหวัดชุมพร และตั้งเป็นกิ่งอำเภอทุ่งตะโก ตั้งแต่วันที่ 6 กันยายน 2519 ในสมัย ม.ร.ว.เสนีย์ปราโมช เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย และยกฐานะเป็นอำเภอเมื่อวันที่ 19 กรกฎาคม 2534

คำขวัญอำเภอทุ่งตะโก

   หาดทรายงาม

น้ำตกสวย 

รวยผลไม้

ไหว้เสด็จในกรมฯ 

ชมพระธาตุมุจลินทร์

ที่ตั้งและอาณาเขต 

   อำเภอทุ่งตะโกตั้งอยู่ทางทิศใต้ของจังหวัดชุมพร ห่างจากตัวจังหวัด 49 กิโลเมตร ตั้งอยู่เลขที่ 89 หมู่1 ตำบลทุ่งตะไคร อำเภอทุ่งตะโก จังหวัดชุมพร ระหว่างหลักกิเมตรที่ 47 - 48 ริมถนนทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 41 มีพื้นที่รวมทั้งสิ้น 291,785 ตารางกิโลเมตร มีอาณาเขต ดังนี้

ทิศเหนือ ติดต่อกับ อำเภอสวี จังหวัดชุมพร

ทิศใต้ ติดต่อกับ อำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร

ทิศตะวันออก ติดต่อกับ อำเภอทะเลอ่าวไทย

ทิศตะวันตก ติดต่อกับ อำเภอสวี อำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร

สภาพทางภูมิศาสตร์

   ลักษณะพื้นที่ราบเชิงเขาทางทิศตะวันตก ส่วนทิศตะวันออกเป็นที่ราบชายฝั่ง ติดกับทะเลอ่าวไทย       มีชายหาดยาว 15 กิโลเมตร พื้นที่อุดมสมบูรณ์ เหมาะแก่การเพาะปลูกพืชผลไม้ และทำการประมงชายฝั่ง

การปกครอง

   อำเภอทุ่งตะโกแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 4 ตำบล 35 หมู่บ้าน ได้แก่

ตำบลปากตะโก 5 หมู่บ้าน

ตำบลทุ่งตะไคร้ 8 หมู่บ้าน

ตำบลตะโก 14 หมู่บ้าน

ตำบลช่องไม้แก้ว 8 หมู่บ้าน