อำเภอละแม

ประวัติความเป็นมา

   เดิมขึ้นกับอำเภอขันเงิน จังหวัดหลังสวน เป็นชุมชนขนาดเล็ก ในทะเล มี กุ้ง หอย ปลา ปู ชุกชุมมาก เมื่อ พ.ศ. 2435 จังหวัดหลังสวนยุบเป็น อำเภอขึ้นต่อจังหวัดชุมพร แต่อำเภอละแม ก็ยังขึ้นอยู่กับอำเภอหลังสวนและต้องติดต่อราชการที่อำเภอหลังสวนตามเดิม เนื่องจากประชากรตำบลละแม มีจำนวนมาก และตำบลขนาดใหญ่ การเดินทางไปติดต่อราชการที่หลังสวนไปสะดวก ต่อมาเมื่อ วันที่ 1 กรกฎาคม 2514 กระทรวงมหาดไทยจึงได้ยกฐานะขึ้นเป็นกิ่งอำเภอละแม ต่อมาเมื่อวันที่ 13 เมษายน 2520 ได้มีประกาศในราชกิจจานุเบกษา ยกฐานะเป็นอำเภอละแม

   คำว่า “ละแม” สันนิษฐานว่าเกิดจากสภาพภูมิศาสตร์ ซึ่งมีภูเขาลูกหนึ่งอยู่ด้านตะวันออกของสถานีรถไฟละแมรูปร่างเหมือนหนูหมอบอยู่ เมื่อมองจากด้านสถานีรถไฟหรือมองจากทะเลก็ยังเป็นรูปหนูหมอบอยู่ พจนานุกรมเขมรมีคำว่า “แลมห์” แปลว่า หนูผี เป็นคำเขมรโบราณและภาษาเขมรปัจจุบันยังใช้คำนี้อยู่ จึงเป็นไปได้ว่าก่อนที่คนไทยจะเคลื่อนย้ายลงมาจากทางเหนือ คนท้องถิ่นบริเวณนี้เป็นขอม พูดภาษาขอมหรือเขมรเรียกชื่อบ้านตามรูปภูเขาที่เห็นว่า “แลมห์” ต่อมาจากเสียงเพี้ยนเป็นละแม

   ชุมชุนแรกตั้งของตำบลละแม คือชุมชนบ้านปากน้ำละแม เพราะว่าอยู่ติดกับ ชายทะเล อ่าวไทย ในอดีตนั้นใช้ทางน้ำเป็นเส้นทางในการคมนาคม จากคำบอกเล่าของผู้เฒ่าผู้แก่ของ ชาวปากน้ำละแมว่าคนท้องถิ่นเดิมนั้นมีไม่มากนัก แต่มีคนที่มาถิ่นอื่นที่เข้ามาตั้งรกรากโดยมีอาชีพค้าขาย และทำการประมงปากน้ำละแม เป็นจุดขนถ่ายสินค้าต่าง ๆ โดยเฉพาะเกลือ ซึ่งบรรทุกมากับเรือสำเภาจาก จังหวัดเพชรบุรีนำมาขายที่หัวเมืองชายฝั่ง เมื่อปากน้ำละแมก็จะบรรทุกไม้หลา โอน ถ่าน และของป่ากลับไปขายที่แม่กลอง ประมาณกันว่า ปากน้ำละแมได้ก่อตั้งมาก่อน พ.ศ. 2452 ยังมีการปกครองเป็นกลุ่มบ้าน มีผู้ปกครองคนแรกชื่อ นาย จรูญ เป็นคนมาจากภาคกลาง ซึ่งในขณะนั้นยังขึ้นอยู่กับอำเภอหลังสวน มีกำนันอั้น พลารชุน เป็นผู้ปกครอง จากนั้นในปี พ.ศ. 2513 ได้มีการแบ่งแยกหมู่ บ้านออกเป็น 16 หมู่บ้าน และได้มีการแบ่งแยกตำบลเป็น 3 ตำบล ได้แก่ ตำบล ละแม (เดิม) ตำบลทุ่งหลวง ตำบลสวนแตง และได้ยกฐานะเป็นกิ่งอำเภอละแม เมื่อ วันที่ 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2514 มีหัวหน้ากิ่งอำเภอคนแรก คือ นายวิรัติ วงศ์วโรทัย จวบจนวันที่ 13 เมษายน พ.ศ. 2520 ได้มีการประกาศในราชกิจจานุเบกษา ยก ฐานะเป็นอำเภอละแม 

คำขวัญอำเภอละแม

   หาดทรายสวยทะเลใส

ท่องไพลน้ำตกจำปูน

ศูนย์ผลิตภัณฑ์กล้วยหอมทอง

ลองอาบน้ำแร่ 

แลถ้ำเขาพลูดูแข่งเรือใบโบราณ

แหล่งวิทยาการแม่โจ้

ที่ตั้งและอาณาเขต 

   อำเภอละแม ตั้งอยู่ทางทิศใต้ของจังหวัดชุมพร มีพื้นที่รวมทั้งสิ้น 339.98 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 212,500 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 5.30 ของเนื้อที่จังหวัดชุมพร มีอาณาเขต ดังนี้

ทิศเหนือ ติดต่อกับ อำเภอหลังสวน และอำเภอพะโต๊ะ จังหวัดชุมพร

ทิศใต้ ติดต่อกับ อำเภอท่าชนะ จังหวัดสุราษฏร์ธานี

ทิศตะวันออก ติดต่อกับ ชายฝั่งทะเลอ่าวไทย

ทิศตะวันตก ติดต่อกับ อำเภอพะโต๊ะ จังหวัดชุมพร

สภาพภูมิศาสตร์

   มีลักษณะลาดเอียงเป็นรูปยาวจากทิศตะวันตกมายังทิศตะวันออก โดยแบ่งลักษณะทาง กายภาพออกเป็น 3 ส่วน คือ ด้านตะวันตกสุดเป็นป่าและเทือกเขาสูงชั้นสลับซับซ้อนทอดตัวจากเหนือสู่ใต้ เป็นที่ตั้งของป่าสงวนแห่งชาติป่าละแม และเขตอนุรักษ์พันธุ์สัตว์ป่าจำปูน (ควนแม่ยายหม่อน) ซึ่งเป็นแหล่ง ต้นน้ำสำคัญของอำเภอ 3 สาย คือ คลองละแม คลองเสร็จ และคลองดวด พื้นที่ลาดต่ำมาทางทิศตะวันออก สู่ตอนกลางของอำเภอซึ่งเป็นที่ราบสูงมีเนินเขาสลับประปราย แล้วต่อเนื่องมายังด้านตะวันออกสุด ซึ่งเป็นที่ราบลุ่ม จนจรดที่ราบชายฝั่งทะเลอ่าวไทย มีความยาวชายฝั่งประมาณ 15 กิโลเมตร มีลำน้ำสำคัญ 3 สาย ได้แก่ คลองละแม คลองเสร็จและ คลองดวด