อำเภอหลังสวน

ประวัติความเป็นมา

   อำเภอหลังสวนเป็นเมืองเก่าแก่แห่งหนึ่งในประวัติศาสตร์ คำว่า “หลังสวน” สันนิษฐานว่าเพราะเป็นเมืองที่มีผลไม้มาก ปัจจุบันที่นี่ยังคงเป็นเมืองผลไม้ มีทั้งสวนเงาะ ทุเรียน ลางสาด มังคุด หลังสวนเป็นอำเภอใหญ่รองมาจากอำเภอเมือง หลังสวน เคยเป็นเมืองค้าขายที่มีความเจริญอย่างสุดขีด ในยุคที่ผู้คนยังต้องพึ่งพาอาศัยรถไฟและเรือ ภาพในอดีตของหลังสวนก็คือการที่ชาวสวนเอาผลไม้ใส่เข่ง ปิดฝาส่งขึ้นโบกี้รถไฟส่งมายังกรุงเทพฯ ทุกวันนี้หลังสวนเป็นเมืองที่มีแหล่งท่องเที่ยวมากมายที่ใครๆ ก็อยากมาเยือน เรือนไม้บ้านเฟี้ยมอายุร่วมร้อยปีที่เรียงรายอยู่บนถนนหลังสวน ซาลาเปาในลังถึงไม้ไผ่แบบโบราณในร้านน้ำชา ที่เป็นอาหารมื้อเช้ากลายเป็นเสน่ห์ที่แสนคลาสสิค

   ในปี พ.ศ.2439 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวฯ รัชกาลที่ 5 ได้จัดการปกครองหัวเมืองเป็นแบบมณฑล เมืองหลังสวนเป็นจังหวัดหนึ่งในมณฑลชุมพรมีฐานะเป็นเมืองจัตวา ในปี พ.ศ.2459 ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนคำว่าเมืองหลังสวนเป็นเขตปกครองจังหวัดเป็นจังหวัดหลังสวน มีหน่วยงานของทางราชการเช่นเดียวกับที่จังหวัดอื่น เช่น ศาลจังหวัดหลังสวนที่ทำการอัยการประจำศาลจังหวัดหลังสวน ฯลฯ มาจนทุกวันนี้

   เมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2475 ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ยุบจังหวัดหลังสวน มีฐานะเป็นอำเภอหลังสวน ขึ้นตรงต่อจังหวัดชุมพร

   เมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ.2481 ได้มีพระราชกฤษฎีกาให้เปลี่ยนอำเภอขันเงิน เป็นอำเภอหลังสวน มาจนถึงปัจจุบัน เหตุผลที่เปลี่ยนชื่อใหม่เพราะประชาชนนิยมเรียกกัน เป็นส่วนมาก และเพื่อรักษาประวัติศาสตร์ที่เคยเป็นเมืองมาแต่โบราณกาลไว้ ส่วนขันเงินเป็นตำบลหนึ่งซึ่งเป็นที่ตั้งที่ว่าการอำเภอหลังสวน ในปี พ.ศ.2476 ได้มีพระราชบัญญัติจัดตั้งเทศบาล และมีพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลตำบลหลังสวนเมื่อ พ.ศ.2483 ตั้งอยู่ที่ตำบลหลังสวนริมฝั่งแม่น้ำหลังสวน ด้านทิศตะวันตก มีเนื้อที่ 1.5 ตารางกิโลเมตร เป็น 10.12 ตารางกิโลเมตร

   เมื่อวันที่ 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2547 ได้มีประกาศกระทรวงมหาดไทย เปลี่ยนแปลงฐานะจากเทศบาลตำบลหลังสวน เป็นเทศบาลเมืองหลังสวน โดยมีแนวเขตและแผนที่เดิมตามพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลตำบลและพระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลง เขตเทศบาล

   ต่อมาเพื่อวันที่ 24 กันยายน พ.ศ.2547 กระทรวงมหาดไทยได้ประกาศยุบรวมองค์การบริหารส่วนตำบลขันเงินรวมกับเทศบาลเมืองหลังสวน อำเภอหลังสวน จังหวัดชุมพร จากเดิมเนื้อที่ 10.12 ตารางกิโลเมตร เป็น 16.73 ตารางกิโลเมตร 

คำขวัญอำเภอหลังสวน

   หลังสวนเมืองผลไม้ 

พายเรือแข่ง

แหล่งทุเรียนกวน 

สวนสมเด็จ

ที่ตั้งและอาณาเขต 

   อำเภอหลังสวนมีขนาดพื้นที่ประมาณ 937 ตารางกิโลเมตร โดยมีอาณาเขตดังนี้

ทิศเหนือ ติดต่อกับ อำเภอทุ่งตะโก จังหวัดชุมพร

ทิศใต้ ติดต่อกับ อำเภอละแม จังหวัดชุมพร

ทิศตะวันออก ติดต่อกับ ทะเลอ่าวไทย

ทิศตะวันตก ติดต่อกับ อำเภอพะโต๊ะ จังหวัดชุมพร

สภาพภูมิศาสตร์

   พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นป่าและเขา มีที่ราบตามเชิงเขาและริมฝั่งแม่น้ำที่ราบกว้างใหญ่บริเวณอื่นมีน้อยแห่ง ลักษณะพื้นที่ส่วนใหญ่เหมาแก่การเพาะปลูก เช่น ทำสวนผลไม้และยางพารา ทำนามีน้อย ไม่เพียงพอต่อการบริโภคในอำเภอ แต่ปลูกผลไม้ยืนต้นมากบริเวณที่เป็นป่าและเขาอุดมไปด้วยป่าไม้เบญจพรรณ

การปกครอง

   อำเภอหลังสวนแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 11 ตำบล 141 หมู่บ้าน ได้แก่

ตำบลบางน้ำจืด 14 หมู่บ้าน

ตำบลท่ามะพลา 9 หมู่บ้าน

ตำบลปากน้ำ 6 หมู่บ้าน

ตำบลนาขา 13 หมู่บ้าน

ตำบลพ้อแดง 10 หมู่บ้าน

ตำบลนาพญา 19 หมู่บ้าน

ตำบลแหลมทราย 12 หมู่บ้าน

ตำบลบ้านควน 18หมู่บ้าน

ตำบลวังตะกอ 13 หมู่บ้าน

ตำบลหาดยาย 13หมู่บ้าน

ตำบลบางมะพร้าว 14 หมู่บ้าน